Ruch budowlany w 2012 roku (na podstawie sprawozdania GUNB)

Badania ruchu budowlanego prowadzone są od 1995 roku przez Główny Urząd Nadzoru Budowlanego w ramach programu badań statystyki publicznej oraz (niektóre kategorie) jako badania własne. Obejmują: pozwolenia na budowę, obiekty budowlane przekazane do użytkowania, samowole budowlane, nakazy rozbiórki obiektów i postępowania egzekucyjne.
Zakres badań jest systematycznie powiększany. Od 2009 r. GUNB gromadzi i wykorzystuje informacje o zezwoleniach na realizację inwestycji drogowych wydanych na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych. Od drugiego półrocza 2010 r. analizy wzbogacono o dane na temat liczby zezwoleń na budowę obiektów przeciwpowodziowych.

Informacje o wydawanych pozwoleniach na budowę obiektów budowlanych pozwalają na określenie tendencji zmian ruchu budowlanego oraz na sformułowanie prognozy na lata najbliższe. Informacje o liczbie obiektów budowlanych oddawanych do użytkowania umożliwiają ocenę przyrostu zasobów budowlanych w kolejnych latach i pośrednio – długości trwania procesu budowlanego.

Informacje o ruchu budowlanym
w latach 2009 - 2012

Źródło: GUNB

Chociaż liczba wydawanych pozwoleń na budowę nie oznacza jeszcze rozpoczęcia przedsięwzięcia inwestycyjnego (może np. zabraknąć finansowania), to jednak skala i rodzaje wydawanych pozwoleń determinują oczekiwaną w perspektywie 2-3 lat wielkość i strukturę budownictwa.

Pozwolenia na budowę wydawane dla poszczególnych rodzajów obiektów^[1]

Ponad 40% w ogólnej liczbie wydanych pozwoleń na budowę wszystkich obiektów budowlanych przypadało na budynki mieszkalne. W porównaniu z rokiem 2011 pozwoleń na budowę budynków mieszkalnych wydano o 15% mniej. Oznacza to, że w 2012 r. budownictwo mieszkaniowe decydowało o zmniejszeniu ogólnej liczby wydanych pozwoleń na budowę (ogółem wydano mniej o 13.891 pozwoleń, w tym w budownictwie mieszkaniowym o 13.008). Natomiast więcej niż rok wcześniej wydano decyzji o pozwoleniu na budowę w 4 kategoriach obiektów: obiekty infrastruktury transportu (o 7,4%), rurociągi, linie telekomunikacyjne i elektroenergetyczne (o 2,2%), budownictwo na terenach zamkniętych (o 11,3%) i obiekty pozostałe. W kilku badanych kategoriach obiektów odnotowano relatywnie niewielki spadek liczby wydanych decyzji o pozwoleniu na budowę (były to budynki gospodarczo-inwentarskie, budynki przemysłowe i magazynowe).
W latach 2010 – 2012 wzrastała zarówno liczba zezwoleń na realizację budowli przeciwpowodziowych, jak też liczba budowli.

Pozwolenia na budowę wg regionów

Najwięcej pozwoleń na budowę wydano w 2012 r. w Regionie Centralnym, najmniej w Regionie Południowo-Zachodnim. W pozostałych regionach wielkości wydanych pozwoleń są do siebie zbliżone. Liczba wydawanych pozwoleń i liczba obiektów oddawanych do użytkowania charakteryzują intensywność ruchu budowlanego. Wprawdzie nasilenie ruchu budowlanego zależy w znacznym stopniu od czynników ekonomicznych (np. rozwój gospodarczy regionu, „chłonność” inwestycji, rozdmuchane programy infrastrukturalne z udziałem funduszy unijnych), ale nie można pominąć wielkości (powierzchni) regionów i ich zaludnienia.

• W Regionie Centralnym obejmującym woj. mazowieckie i łódzkie wydano w 2012 r. najwięcej zezwoleń na budowę (46.890), było to 22,6% wszystkich pozwoleń, chociaż region ten ma mniejszy udział w powierzchni kraju (17,2%) niż trzy inne regiony (19,3% - 24%). W Regionie Centralnym zamieszkuje ponad 20% ludności Polski, PKB/mieszkańca jest najwyższy w kraju, również „chłonność” inwestycji i udział pracujących znacznie przewyższa średnią krajową.
• Najniższy udział zezwoleń na budowę w 2012 r. (6,4%) miał miejsce w Regionie Południowo-Zachodnim (woj. dolnośląskie i opolskie) mimo relatywnie korzystnych wskaźników ekonomicznych (wysoki poziom PKB na mieszkańca). Niewielki udział pozwoleń na budowę wynika z faktu, że jest to region mały zarówno pod względem powierzchni, jak też liczby ludności.
• Trzy regiony: Południowy, Wschodni i Północno-Zachodni mają zbliżony udział pozwoleń na budowę w ogólnej liczbie wydanych pozwoleń (18,4% - 18,6%), ale struktura ekonomiczna tych regionów jest różna. Region Południowy (woj. małopolskie i śląskie) jest najmniejszy ze wszystkich regionów pod względem powierzchni przy dużym zaludnieniu na km², dużym udziale zatrudnionych i wysokiej „chłonności” inwestycji. Natomiast Region Wschodni (woj. lubelskie, podkarpackie, świętokrzyskie, podlaskie) – największy pod względem obszaru jest najsłabiej rozwinięty gospodarczo. Fakt, że liczba pozwoleń na budowę jest zbliżona do regionów o wyższych wskaźnikach ekonomicznych może oznaczać rosnącą „chłonność” inwestycyjną, ale także na dążenie do likwidacji zaniedbań infrastrukturalnych.
• Region Północny (woj. kujawsko-pomorskie, warmińsko-mazurskie, pomorskie) przy prawie 20% udziale powierzchni i 15% udziale ludności charakteryzuje się relatywnie niskim PKB/mieszkańca, niską „chłonnością” inwestycji i w konsekwencji niewielkim udziałem pozwoleń na budowę. Może to wskazywać, że region ten w najbliższych 2 - 3 latach będzie pozbawiony bodźców rozwoju.

Podstawowe wskaźniki ekonomiczne w relacji do pozwoleń na budowę w regionach
w 2012 r.

Źródło: GUNB, GUS, szacunki własne

Obiekty budowlane przekazane do użytkowania

Dane statystyczne o liczbie obiektów budowlanych oddawanych do użytkowania pozwalają na określenie realnego przyrostu nowych zasobów budowlanych i pośrednio długości trwania procesu budowlanego.
W 2012 r. przekazano do użytkowania 167 332 obiekty (około 50% stanowiły budynki mieszkalne), w porównaniu do roku 2011 był to wzrost o 10,5%. Również w latach wcześniejszych z roku na rok przekazywano do użytkowania coraz więcej obiektów.
Z analizy struktury obiektów oddanych do użytkowania w latach 2012 i 2011 wynika, że w 2012 r. nastąpił spadek tylko w jednej (z 11 badanych) kategorii budownictwa – w kategorii budynków zamieszkania zbiorowego. Natomiast w pozostałych odnotowano wzrost – największy w obiektach infrastruktury transportu, najmniejszy w budynkach użyteczności publicznej.
W ujęciu regionalnym w 2012 r. w stosunku do roku 2011 wzrost liczby obiektów oddanych do użytkowania odnotowano we wszystkich regionach; największy w Północnym (o 21%) i Centralnym (o 11%), a najmniejszy w we Wschodnim (o 5%) i Południowym (o 7%). W Regionie Południowo-Zachodnim wzrost wyniósł 9%, a w Północno-Zachodnim 8%.

^[1] Nie uwzględnia się wielkości poszczególnych rodzajów obiektów; wiadomo, że są to jednostki o zróżnicowanej wartości np. pozwolenie na budowę obiektu mieszkalnego jednorodzinnego i dużego obiektu infrastruktury jest traktowane jako „jednostka” (szt.).