Wprowadzenie

 

Łotwa (łot. Latvija, Republika Łotewska – Latvijas Republika) – to państwo w Europie Północnej, jeden z krajów nadbałtyckich, o powierzchni ok. 64,5 tys. km2, zamieszkały przez populację tylko nieco większą niż ma Warszawa. Stolicą Łotwy jest Ryga. Z dniem 1 stycznia 2014 r. euro zastąpiło jako walutę łat łotewski (Łotwa jest najmłodszym członkiem Unii Gospodarczej i Walutowej). Przypomnijmy, że jeden łat (dalej w skrócie LVL) był wart nieco mniej niż 6 zł, i był powiązany z euro sztywnym kursem 1/0,7 EUR/LVL).

 

 

Wartość zamówień publicznych

 

Rynek zamówień publicznych na Łotwie wynosi nieco ponad 4 mld euro. W 2011 r. łotewscy zamawiający opublikowali 386 ogłoszeń o zamówieniach w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej o łącznej wartości 3,55 mld euro.

 

Podstawy prawne – zakres obowiązywania przepisów

 

Podstawowym aktem prawnymi dotyczącym zamówień publicznych jest ustawa z 6 kwietnia 2006 r. o zamówieniach publicznych, która dotyczy udzielania zamówień publicznych tzw. klasycznych oraz ustawa z 3 września 2010 r. o zamówieniach podmiotów świadczących usługi publiczne, która reguluje tzw. zamówienia sektorowe. Jest jeszcze ustawa o Partnerstwie Publiczno–Prywatnym obowiązująca od 18 czerwca 2009 r., która dotyczy m.in. problematyki przyznawania koncesji na roboty budowlane.

 

Ustawa „klasyczna” dotyczy zamówień na dostawy, usługi i roboty budowlane udzielane przez organy administracji publicznej centralne, lokalne a także inne podmioty publiczne lub realizujące zadania publiczne.

 

Ustawa w sprawie zamówień publicznych (klasycznych) ustanawia dwa rodzaje (poziomy) progów krajowych. Pierwszy próg to 3.000 LVL dla zamówień na usługi i dostawy (ok. 4.200 euro) oraz 10.000 LVL (14.000 euro) dla zamówień na roboty budowlane. Drugi poziom to próg 30.000 LVL (42.000 euro) dla zamówień na usługi i dostawy oraz 120.000 LVL (168.000 euro) dla zamówień na roboty budowlane.

 

W przypadku, gdy wartość zamówienia jest równa lub wyższa niż 30.000 lub 120.000 LVL, ale niższa od progów UE, mają zastosowanie przepisy dyrektywy 2004/18/WE w zakresie procedur udzielania zamówień z tym iż stosuje się krótsze terminy na złożenie wniosków o udział oraz składanie ofert, a ogłoszenia są publikowane tylko w ramach krajowego portalu zamówień publicznych (o czym poniżej). Poniżej progów krajowych drugiego poziomu, ale gdy wartość zamówienia jest równa lub wyższa niż wartość progów krajowych pierwszego poziomu (więcej niż 3 lub 10 tys. LVL), można stosować procedury uproszczone. Gdy wartość zamówienia jest niższa niż wartość progów krajowych pierwszego poziomu można stosować procedurę bezpośredniego udzielenia zamówienia publicznego.

 

Organy ds. zamówień publicznych

 

Centralnym organem administracji rządowej odpowiedzialnym za kwestie zamówień publicznych jest Biuro ds. Kontroli Zamówień Publicznych, podlegające Ministerstwu Finansów[1] (dalej Biuro).

 

Zadania Biura obejmują m.in.:

  • kontrolę zgodności procedur o zamówienia publiczne z ustawą o zamówieniach publicznych,
  • gromadzenie informacji o udzielanych zamówieniach publicznych,
  • współpracę z instytucjami zagranicznymi,
  • gromadzenie i przetwarzanie statystycznych informacji o zamówieniach,
  • udzielanie wsparcia zamawiającym oraz prowadzenie szkoleń w zakresie zamówień publicznych,
  • publikowanie oraz monitorowanie ogłoszeń o zamówieniach publicznych,
  • rozpatrywanie odwołań wnoszonych wobec decyzji zamawiających podejmowanych w postępowaniach o zamówienia publiczne,
  • wykonywanie innych zadań wskazanych w przepisach.

 

Opracowywanie projektów przepisów ustawowych i wykonawczych dotyczących zamówień publicznych jest zadaniem Ministerstwa Finansów. Ministerstwo Gospodarki odpowiada natomiast za kwestie koncesji i PPP.

 

Procedury udzielania zamówień

 

Procedurami udzielania zamówień publicznych są:

  • procedura otwarta,
  • procedura ograniczona,
  • dialog konkurencyjny,
  • procedura negocjacyjna,
  • konkurs.

 

Podstawowymi procedurami udzielenia zamówienia są: procedura otwarta i ograniczona. Z procedury negocjacyjnej zamawiający może skorzystać tylko pod warunkiem, że występuje któraś z okoliczności wyczerpująco określonych w ustawie.

 

W procedurze otwartej każdy dostawca lub wykonawca może złożyć ofertę. Termin składania ofert powinien wynosić nie mniej niż 52 dni licząc od publikacji ogłoszenia o zamówieniu; zaś w przypadku zamówień o wartości mniejszej niż unijna - co najmniej 30 dni, licząc od daty publikacji ogłoszenia. Z kolei poniżej tych progów, ale po przekroczeniu kwoty 3 lub 10 tys. LVL, termin składania ofert powinien wynieść co najmniej 10 dni.

 

W procedurze ograniczonej oferty mogą złożyć tylko wykonawcy zaproszeni przez zamawiającego po przeprowadzeniu przez zamawiającego kwalifikacji.

 

Termin składania wniosków o kwalifikację wynosi nie mniej niż 37 dni, a w przypadku zamówień podprogowych nie mniej niż 25 dni, licząc od publikacji ogłoszenia. Oferty z kolei powinny być składane w terminie nie krótszym niż odpowiednio 40 i 25 dni.

 

Podobnie jak ograniczona, procedura negocjacyjna składa się z dwóch etapów: składania wniosków o udział w postępowaniu oraz składania ofert. Termin składania wniosków wynosi co najmniej 37 dni od dnia publikacji (25 dni w przypadku zamówienia podprogowego). Z dostawcami lub wykonawcami wybranymi po złożeniu ofert wstępnych prowadzone są następnie negocjacje, a dalej - biorący udział w negocjacjach zapraszani są do składania ofert.

 

Ogłoszenia o zamówieniach publicznych publikowane są na stronie Biura (http://www.iub.gov.lv/iubsearch), a jeśli wartość szacunkowa zamówienia przekracza (bez podatku VAT) progi dyrektyw unijnych, także w Dzienniku Urzędowym UE.

 

Zamawiający może żądać wniesienia przez oferenta wadium w wysokości odpowiedniej do wartości i przedmiotu zamówienia. Wadium nie może być większe niż 2% wartości szacunkowej zamówienia, a w żadnym przypadku nie więcej niż 10.000 LVL.

Warunki udziału w postępowaniu nie odbiegają od tych, które są stosowane w innych państwach unijnych. Wykonawca nie musi składać dokumentów potwierdzających niezaleganie z podatkami - obowiązkiem zamawiającego jest uzyskanie samemu takiej informacji od urzędów skarbowych. Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z nowymi przepisami (obowiązują od sierpnia 2013 r.) zamawiający ma prawo wykluczenia (niedopuszczenia) wykonawcy, który w przeszłości naruszył swoje obowiązki wynikające z umowy o zamówienie publiczne, co skutkowało jej przedterminowym rozwiązaniem przez zamawiającego. Z drugiej strony, zamawiający może, zamiast wykluczenia takiego wykonawcy, zażądać od niego dodatkowej gwarancji prawidłowego wykonania zamówienia.

 

Co ciekawe, w sytuacji kiedy zamawiający w przetargu otwartym otrzyma tylko jedną ofertę spełniającą wszystkie wymagania dotyczące warunków udziału określone przez niego, dany zamawiający powinien być przygotowany do uzasadnienia w sprawozdaniu (protokole postępowania), że stawiane wymagania były obiektywne i niedyskryminujące, oraz nie ograniczały w sposób nieuzasadniony konkurencji. W przeciwnym razie postępowanie powinno być unieważnione.

 

Kryteriami udzielenia zamówienia (oceny ofert) są oferta najkorzystniejsza ekonomicznie (wybrana na podstawie takich czynników jak terminy realizacji dostawy lub wykonania zamówienia, koszty operacyjne lub inne koszty, efektywność zamówienia, jakość dostaw, robót lub usług, charakterystyka funkcjonalna lub estetyczna, zalety techniczne, przestrzeganie wymogów ekologicznych, dostęp do części zapasowych), cena lub inne elementy związane z przedmiotem zamówienia, które mogą być obiektywnie opisane i mierzone lub wyłącznie najniższa cena. Wymóg, aby kryteria były związane bezwzględnie z przedmiotem zamówienia nie obowiązuje w przypadku procedur uproszczonych.

 

Co do zasady wybór oferty powinien być dokonany w oparciu o kryterium oferty najkorzystniejszej ekonomicznie, zaś cena może być jedynym kryterium wyboru tylko wtedy, kiedy zamawiający uważa, że postępowanie takie będzie bardziej efektywne, zaś specyfikacja techniczna przedmiotu jest dostatecznie precyzyjna.

 

Procedury odwoławcze

 

Wykonawcom, których prawa zostały naruszone na skutek niezgodnych z przepisami decyzji zamawiających, przysługują środki odwoławcze. W pierwszej kolejności wykonawcy mogą wnieść odwołanie do Biura w terminie zasadniczo nie dłuższym niż 10 dni (15 dni) licząc od dnia, w którym została wysłana im decyzja zamawiającego będąca przedmiotem zamówienia (dłuższy termin obowiązuje w przypadku, kiedy informacja o decyzji została wysłana pocztą). Odwołania są rozpatrywane przez komisje odwoławcze składające się z 3 członków będących pracownikami Biura. Przewodniczący komisji musi mieć co najmniej roczne doświadczenie w rozpatrywaniu odwołań w sprawach zamówień publicznych. Kompetencje Biura do rozpatrywania odwołań kończą się w momencie zawarcia umowy w sprawie zamówienia publicznego (w sprawie umów o zamówienia publiczne właściwy jest sąd administracyjny). Biuro ma miesiąc na wydanie rozstrzygnięcia w sprawie odwołania, z możliwością odłożenia decyzji z przyczyn obiektywnych. Od decyzji Biura w sprawie odwołania przysługuje prawo do wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Kompetencje sądu administracyjnego dotyczą również wniosków (skarg) o unieważnienie bezprawnie zawartej umowy.

 

 

 

[1] Adres internetowy: http://www.iub.gov.lv