Poniższy artykuł opracowano w oparciu o stan prawny obowiązujący w momencie powstania tego artykułu.
Redakcja nie gwarantuje aktualności tekstu w okresie późniejszym, jak również nie ponosi odpowiedzialności za ew. stosowanie się do zawartych w nim zaleceń.
Niektórzy uważają, że wraz z wydrukowaniem/ przesłaniem drogą elektroniczną
kosztorysu do inwestora i akceptacją zawartych w nim informacji ilościowych i
cenowych można zapomnieć o tym, co się robiło i spokojnie przejść do
sporządzania kolejnych kosztorysów. Pewna grupa takich kosztorysantów z
pewnością się znajdzie. Wiemy też, że w dzisiejszych i nie tylko dzisiejszych
czasach, rola kosztorysanta w procesie inwestycyjnym jest o wiele szersza i
mocno wykracza poza samo sporządzenie kalkulacji. Kosztorysant to bardzo często
również kierownik budowy/ inspektor nadzoru, osoba odpowiedzialna za logistykę
na budowie, wreszcie osoba rozliczająca kolejne etapy budowy oraz budowę
całościowo. Nieobce jest mu rozliczanie robót z własną ekipą wykonawczą i z
podwykonawcami. Jak widać, zakres obowiązków jest bardzo szeroki, a tematów „do
ogarnięcia" co niemiara. Jeżeli więc można pracę sobie ułatwić, to grzechem
byłoby nie skorzystać z gotowych rozwiązań. Gotowy kosztorys to przecież
znakomita „podkładka” pod rozliczanie wykonanych/ niewykonanych robót. Wiele
firm/ osób załącza do faktur (lub wymaga tego sam inwestor) wydruki z informacją
o częściowo wykonanych robotach/ zaawansowaniu prac/ przekroczeniach
ilościowych. A skoro jesteśmy w VII części tutorialu "Kolejne kroki w Normie
EXPERT", właśnie tematem rozliczania wykonanych robót zajmiemy się. Autorzy
programu, jak zwykle
stanęli na
wysokości zadania i dzięki modułowi Wykonanie robót dali użytkownikowi
możliwość rozliczania powyższych.
Moduł Wykonanie robót uruchamiamy poprzez wybranie go z menu grupy
Kosztorys znajdujący się w widokach Kosztorys
oraz Przedmiar
lub dla tych, którzy operują skrótami klawiszowymi, Alt + F9.
Po wykonaniu powyższego ukaże się nam okno:
na którym zdefiniujemy okresy rozliczeniowe. W tle mamy widoczne pozycje
naszego kosztorysu.
W oknie Okresy rozliczeniowe mamy do dyspozycji pięć ikonek.
Przy ich pomocy dodajemy, modyfikujemy lub usuwamy istniejące okresy.
![]() |
Dodaj okres - umożliwia dodanie do drzewa wiersza okresu rozliczeniowego. |
![]() |
Dodaj podokres - dla podświetlonego okresu dodaje do drzewa wiersz podokresu rozliczeniowego. |
![]() |
Usuń - powoduje usunięcie zaznaczonego okresu/ podokresu rozliczeniowego wraz ze wszystkimi obmiarami zdefiniowanymi dla tego okresu i podokresów. |
![]() |
Dodaj kwartały - dodaje do drzewa okresy rozliczeniowe jako kwartały. |
![]() |
Dodaj miesiące - dodaje do drzewa okresy rozliczeniowe jako miesiące. |
Zdefiniujemy teraz nowy okres.
W tym celu zaznaczamy okres, za którym ma być umieszczony. Klikamy przycisk
Dodaj okres i w wygenerowanym nowym wierszu, w kolumnie Nazwa okresu
wpisujemy jego nazwę, zaś w kolumnie Termin zakończenia umieszczamy datę
zakończenia.
Jeśli okres ma być podokresem zaznaczonego okresu, klikamy przycisk Dodaj podokres. Wpisujemy Nazwę okresu oraz Termin zakończenia.
W przypadku najczęściej występujących rozliczeń miesięcznych, klikamy przycisk Dodaj miesiące i w wyświetlonym oknie wybieramy Od terminu: oraz wpisujemy liczbę miesięcy, które mają być dodane. Gdy miesiące mają zostać dodane jako okresy, opcja Dodawane okresy powinna być zaznaczona, a gdy jako podokresy – pozostawiamy pusty kwadracik.
Następnie naciskamy OK.
Dla rozliczeń kwartalnych klikamy przycisk Dodaj kwartały i w oknie,
które się ukaże, w polu Od terminu: wybieramy numer kwartału.
Gdy podokresami rozliczeniowymi w kwartale mają być miesiące, zaznaczamy opcję
Z podokresami miesiącami. W polu Liczba: wpisujemy liczbę
wstawianych kwartałów. Kwartały zostaną wstawione jako okresy przy zaznaczonej
opcji Dodawane okresy, a jako podokresy – gdy pozostawimy pusty
kwadracik.
Operację akceptujemy przez naciśnięcie klawisza OK.
Poniżej mamy zdefiniowane nasze przykładowe okresy rozliczeniowe.
Gdy okresy rozliczeniowe są już gotowe, możemy skorzystać z dostępnych poleceń karty Wykonane roboty, które poniżej opiszę.
Z grupy Roboty (występuje również w widokach Rachunek ilościowy
i Zbiorczy rachunek ilościowy) możemy wybrać polecenia umożliwiające
dodawanie i edycję wykonanych robót dla bieżącej, wszystkich lub tylko
zaznaczonych pozycji. Można tu wykorzystać przyciski pozwalające dodać wiersze
całkowitego lub częściowego wykonania robót, aktualizować ceny, ustawiać
wykonane roboty jako obmiary.
Przycisk Dodaj wykonanie robót (dostępny tylko na widoku "Wykonane
roboty") pozwala dodać kolejny wiersz wykonanych robót. Przycisk jest
aktywny wtedy, gdy jest zaznaczona pozycja, do której mają być dodane roboty. Po
jego kliknięciu, pod pozycją kosztorysową dodawany jest nowy wiersz. W wierszu
tym, w kolumnie Za okres wybiera się okres rozliczeniowy lub wprowadza
się z ręki termin ukończenia prac. W kolumnie Wyliczenie wykonanych robót
wpisujemy wartość liczbową wykonanego obmiaru lub jego wartość procentową.
Przycisk Częściowe wykonanie robót umożliwia dodanie częściowego
rozliczenia wykonanych robót dla zaznaczonych lub dla wszystkich pozycji.
Wykonanie wg klucza wykonawczego powoduje dodanie rozliczenia wykonanych
robót dla wybranych kluczy wykonawczych. Rozliczenie można wstawić dla
zaznaczonych lub wszystkich pozycji w wybranym okresie rozrachunkowym.
Wykonanie robót w lokalizacji pozwala na dodanie wykonania robót w
wybranych lokalizacjach i w wybranym okresie rozliczeniowym dla wszystkich lub
zaznaczonych pozycji.
Przycisk Aktualizuj ceny robót pozwala na wykonanie aktualizacji cen
robót w okresach rozrachunkowych.
Wykonane roboty jako obmiary powoduje, że obmiary pozycji przyjmą obmiar
wykonanych robót w wybranych okresach rozliczeniowych.
Z kolei przycisk Wpisywanie wyk. robót dotyczy pozycji scalonych i
przełącza możliwość edycji wykonanych robót na pozycję scaloną lub pozycje
składowe.
W grupie Schowek możemy wykonać operacje kopiowania, wycinania, usuwania i wklejania elementów kosztorysu. Usuwanie, wycinanie i wklejanie jest niedostępne dla zaznaczonej pozycji. Wszystkie polecenia dostępne są tylko dla zaznaczonego wiersza wykonanych robót.
W grupie Widok mamy możliwość wyświetlania wykonanych robót w rożnych
okresach rozliczeniowych, które wybieramy w polu Okres:. Dodatkowo,
wyświetloną listę można przefiltrować wykorzystując przycisk Filtr.
Pora na wprowadzenie danych o wykonanych robotach.
W widoku Wykonane roboty wprowadzamy rozliczenie ręcznie lub z grupy
Roboty wybieramy jedno z poleceń umożliwiających określenie zaawansowania
robót w zależności od kluczy lokalizacji, kluczy wykonawczych, czy też bez ich
uwzględniania. Klucze muszą być wcześniej wprowadzone do kosztorysu po
aktywowaniu opcji „Harmonogramowanie robót” w opcjach kosztorysu. W rozliczaniu
wykonanych robót można wykorzystać wszystkie trzy sposoby rozliczania
jednocześnie.
Ja, po podświetleniu pozycji, do której wprowadzę rozliczenie robót, nacisnąłem na ikonkę Dodaj wykonanie robót.
Wprowadziłem: Za okres "Październik", Wyliczenie wykonanych robót
"10".
W przypadku ręcznego wprowadzania rozliczenia robót w zaznaczonej pozycji mamy
analogiczną sytuację, jak przy wprowadzaniu wierszy obmiaru. Zaznaczamy pozycję,
do której wprowadzamy wykonane roboty, następnie klikamy przycisk wstawiania
nowego wiersza Dodaj wykonanie robót z grupy Roboty (lub to samo
polecenie z menu podręcznego). Do pozycji zostanie dodany nowy wiersz, w którym
w kolumnie Za okres wybieramy z listy okres rozliczeniowy lub wpisujemy
ręcznie konkretną datę wykonania robót. Należy pamiętać, aby data ta mieściła
się w terminach zakończenia okresów rozliczeniowych.
W kolumnie Wyliczenie wykonanych robót wpisujemy procent lub ilość
wykonanego obmiaru. Jeśli obmiar ma być traktowany procentowo, to za wprowadzaną
liczbą należy wpisać znak procentu (%). Po naciśnięciu klawisza Enter lub
po kliknięciu poza edytowanym wierszem dane zostaną zaakceptowane. W przypadku,
gdy wprowadziliśmy procent, ilości i wartości będą przeliczone, zaś procent
zostanie umieszczony w komentarzu.
Do wiersza wykonanych robót można wprowadzić liczby, podstawowe operatory
matematyczne ("+" - dodawania, "-" - odejmowania, "*" - mnożenia, "/" -
dzielenia, "^" - potęgowania), procenty i nawiasy oraz komentarze, które należy
umieścić między znakami "{" i "}".
Dane w komórce możemy zmienić poprzez dwukrotne kliknięcie na niej, a wiersz
rozliczenia skasować kliknięciem przycisku Usuń z grupy Schowek
lub korzystając z polecenia menu podręcznego (prawy klawisz myszy).
Gdy daną robotę będziemy rozliczać w kilku okresach rozliczeniowych, dodajemy
kolejny wiersz, w kolumnie Za okres wybieramy nowy okres, a następnie
określamy ilości wykonanych robót.
Ręczne wprowadzanie wykonanych robót możliwe jest tylko w widoku Wykonane
roboty.
Jeżeli w kosztorysie mamy pozycje scalone, to musimy zdecydować, czy wykonane
roboty będą wpisywane w pozycji scalonej, czy w pozycjach składowych. Jeśli
chcemy, aby do danej pozycji można było wpisywać wykonane roboty, przycisk
Wpisywanie wyk. robót powinien być wciśnięty. Jeśli wpisujemy roboty w
pozycji scalonej, nie będzie można ich wpisywać do poszczególnych pozycji
składowych i na odwrót.
Częściowe rozliczenie robót można wykorzystać wówczas, gdy jednocześnie
rozliczamy większą ilość pozycji kosztorysu, np. Dział. W tym celu zaznaczamy
kilka pozycji (Dział), klikamy przycisk Częściowe wykonanie robót z grupy
Roboty.
Teraz deklarujemy, w jakich pozycjach wykonano roboty, w jakim okresie i o jakiej wartości.
I naciskamy OK.
Z kolei w przypadku wybrania przycisku Wykonanie robót wg klucza wykonawczego
możemy rozliczać roboty według kluczy wykonawczych. Otrzymamy poniższe okno.
W tym miejscu mamy możliwość wyboru interesujących nas pozycji, listę kluczy,
dla których wprowadzamy rozliczenie, pole do wprowadzenia wartości obmiaru
wykonanych robót oraz listę okresów rozliczeniowych. Zaakceptowanie
wprowadzonych zmian spowoduje wyświetlenie w kolumnie Wyliczenie wykonanych
robót (pod opisem pozycji) informacji o ilości wykonanych robót, nazwie
klucza wykonawczego oraz procencie wykonania robót w danym kluczu.
Podobnie mamy przy wyborze Wykonania robót wg klucza lokalizacji.
Wybierając tę opcję, możemy rozliczać roboty według kluczy lokalizacji. W
kolumnie Wyliczenie wykonanych robót pod opisem pozycji zostanie
wyświetlona informacja o ilości wykonanych robót, nazwie lokalizacji oraz
procencie wykonania robót w danej lokalizacji.
Program daje również możliwość Aktualizacji cen robót w okresach
rozliczeniowych.
Jeśli inwestycja trwa dłuższy czas, to ceny mogą się zmienić. Gdy w takim
przypadku zaktualizujemy ceny w kosztorysie przed zapisaniem wykonanych robót,
nie musimy w cenach wykonanych robót nic zmieniać, program automatycznie
przeniesie zmiany. Jeśli jednak z jakichś powodów chcemy zmienić ceny w robotach
już rozliczonych, możemy je zaktualizować cenami z kosztorysu.
Przy wyborze tej opcji deklarujemy zakres zmienianych pozycji oraz okresy wykonania, w których ceny mają zostać zmienione.
Naciskamy OK.
Należy mieć świadomość, że postępowanie takie może być niebezpieczne, gdyż nie
powinno się zmieniać cen po rozliczeniu się z inwestorem.
W przypadku, gdy po wykonaniu robót obmiary rozliczone różnią się od obmiarów
założonych, można wykonać operację, która pod obmiary pozycji podstawi obmiary
faktycznie wykonane. Wykorzystamy do tego celu przycisk Wykonane roboty jako
obmiary.
Po wywołaniu tego działania
zaznaczmy okres wykonania robót, z którego brany jest obmiar (lista Okresy
wykonania robót), zaznaczamy opcję Wstawiane tylko sumy, gdy chcemy,
aby w kosztorysie w kolumnie Opis i wyliczenia w widoku Przedmiar
zniknęło szczegółowe rozbicie, a pojawiła się całkowita suma obmiarów. Jeśli w
grupie Okresy wykonania zaznaczymy opcję Usunąć wszystkie, okresy
rozliczeniowe znikną z widoku wykonanych robót, a z widoku Przedmiar -
zniknie szczegółowe rozpisanie obmiarów.
I naciskamy OK.
Wykonanie tego polecenia ma wpływ nie tylko na widok wykonanych robót, ale
również na widok Przedmiar.
Gdy pozycji kosztorysowych mamy dużo, a interesują nas tylko pozycje Wykonane
w całości, bądź o obmiarze < 0, etc. możemy skorzystać z opcji
Filtra i/lub konkretnego Okresu.
Zmieniamy widok na Rachunek ilościowy.
Grupy Roboty i Widok omówiłem powyżej, zaś w grupie Wykresy
znajdują się polecenia i przyciski, przy pomocy których możemy graficznie
przedstawić zestawienia pozycji. Przycisk Wykres przełącza na widok
wykresu, przycisk Dostosuj umożliwia zaprojektowanie i zapamiętanie
wzorców wykresów skomponowanych przez nas. Z menu przycisku Dane
wybierzemy zdefiniowane wykresy.
Klikając prawym klawiszem myszy na opisie kolumny, mamy możliwość ustawienia
preferowanego układu tego zestawienia,
np. wstawienie kolumny "Wykonano %..." znacząco ułatwia analizę pozycji.
Zmieniamy widok na Zbiorczy rachunek ilościowy.
Tutaj też występują trzy grupy Roboty, Widok i Wykresy
opisane powyżej.
Widok nakłady
Przyciski grupy RMSO są włącznikami (gdy są wciśnięte) wyświetlają
listę nakładów reprezentowaną przez swoją nazwę - odpowiednio listę robocizn,
materiałów, sprzętu i odpadów, a przycisk Wszystkie - wszystkie nakłady.
Tu również możemy skorzystać z dostępnych filtrów oraz wykresów.
Widok Chronologia
Kliknięcie przycisku W całych okresach spowoduje napełnienie pola
wyboru Termin głównymi okresami rozrachunkowymi. Włączenie przycisku W
podokresach powoduje napełnienie listy Termin zdefiniowanymi okresami
i podokresami. Użycie przycisku We wszystkich terminach powoduje
napełnienie listy Termin wszystkimi zdefiniowanymi terminami: okresami,
podokresami oraz terminami wpisywanymi z ręki.
Lista Termin zawiera okresy i terminy rozrachunkowe. Wybór okresu lub
terminu z tej listy powoduje automatyczne wyświetlenie kolejno wykonanych robót,
w tym właśnie okresie czy terminie.
Pora na wydruki
Powyżej wyświetlona została Strona tytułowa, a poniżej strona Wykonane roboty.
Poniżej wydruk Zbiorczy w rachunku ilościowym.
I ustawienie Parametrów wydruku:
Generalnie, w widoku Wydruki wykonujemy wszystkie operacje służące do
zdefiniowania opcji wydruków oraz samego wydruku, o czym było już w części V
Pierwszych kroków w Normie EXPERT
.
Czas więc kogoś rozliczyć...
I TO BY BYŁO NA TYLE