W artykule p. Jarosława Malińskiego pt. "W poszukiwaniu lepszej decyzji inwestycyjnej" (BzG 1/2016) mogliśmy m.in. przeczytać: "Cena, cena i jeszcze raz cena, to wciąż podstawowe kryterium przy podejmowaniu decyzji o wyborze projektanta, technologii, wykonawcy. Koszty eksploatacji, utrzymania, ewentualnych demontaży i recyklingu, a może uzyskanie w dalszej perspektywie zysku z inwestycji (i to nie chodzi wcale o jej sprzedaż) wciąż schodzą na plan dalszy". Czy cytowane powyżej zdanie jest wciąż aktualne? W wielu przypadkach tak - z tym, że z dniem 14 lipca 2018 r. w życie ma wejść rozporządzenie, które w zamówieniach publicznych powinno ułatwić stosowanie innych kryteriów przy wyborze oferenta aniżeli tylko cena.

Na stronach Rządowego Centrum Legislacyjnego możemy zapoznać się z "Projektem rozporządzenia w sprawie metody kalkulacji kosztów cyklu życia budynków oraz sposobu przedstawiania informacji o tych kosztach" (https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12305007). Opublikowany projekt oznacza wykonanie upoważnienia zawartego w art. 91 ust. 7c ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. "Prawo zamówień publicznych" (Dz.U. z 2015 r. poz. 2164), dodanego przez art. 1 pkt 94 lit. g ustawy z dnia 22 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1020), która weszła w życie z dniem 28 lipca 2016 r., zwanej dalej „ustawą zmieniającą", gdzie "Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa określi, w drodze rozporządzenia, metodę kalkulacji kosztów cyklu życia budynków oraz sposób przedstawiania informacji o tych kosztach, kierując się potrzebą zapewnienia ujednolicenia i wiarygodności tych kalkulacji". Szczegółowo o "Kosztach cyklu życia" mogliśmy przeczytać też w Kąciku kosztorysanta (BzG 4/2016, 1/2017 i 2/2017) w artykułach p. Balbiny Kacprzyk.
 

Co ma zapewnić i do czego przyczynić się ww. rozporządzenie?

Przede wszystkim powinno spowodować ograniczenie nagminnie stosowanego w zamówieniach publicznych kryterium ceny, jako jedynej przesłanki oceny ofert. Powinniśmy to uzyskać przez wprowadzenie, w powiązaniu z ustawą, rozwiązania umożliwiającego wybór oferty najkorzystniejszej w oparciu o kalkulację kosztów cyklu życia budynku. W projekcie rozporządzenia czytamy, że w przypadku, gdy zamawiający szacuje koszty z wykorzystaniem podejścia opartego na rachunku kosztów cyklu życia przedmiotu zamówienia, określa on w specyfikacji istotnych warunków zamówienia dane, które mają przedstawić wykonawcy oraz metodę, którą zastosuje do określenia kosztów cyklu życia na podstawie tych danych.
 

Zamawiający w specyfikacji istotnych warunków zamówienia może określić:

1. oczekiwaną charakterystykę energetyczną budynku, ze wskazaniem oczekiwanej ilości energii lub nośników energii zużywanych przez budynek w ciągu roku;

2. ceny jednostkowe energii lub nośników energii oraz wody;

3. rodzaje oraz ilość wyrobów uwzględnianych przy ustalaniu kosztu utrzymania;

4. koszt wymiany jednostki wyrobu;

5. liczbę cykli użytkowania wyrobu w okresie obliczeniowym;

6. ilość jednostek wyrobu;

7. dopuszczalny zakres rozwiązań zamiennych, w szczególności w zakresie rozwiązań konstrukcyjnych oraz wyposażenia technicznego, jakie wykonawcy mogą przedstawić w ofercie.

 

Dopuszcza się metodę kalkulacji kosztów cyklu życia budynku również w odniesieniu do części budynków.
 

Definiuje się takie pojęcia, jak:

a) cykl życia budynku - wszelkie możliwie kolejne lub powiązane fazy istnienia budynku, w szczególności nabycie, utrzymanie, użytkowanie oraz rozbiórkę budynku;

b) koszty nabycia - koszty związane z robotami budowlanymi, będącymi przedmiotem zamówienia z uwzględnieniem kosztu wyposażenia trwale związanego z budynkiem, koszty wykonania dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych oraz koszty serwisów w okresie gwarancji wskazanej przez wykonawcę;

c) koszty użytkowania - koszty związane z zużyciem energii lub nośników energii oraz wody;

d) koszty utrzymania - koszty związane z eksploatacją budynku, obejmujące w szczególności koszty remontów, wymian, napraw i konserwacji, umożliwiających utrzymanie budynku w należytym stanie technicznym i estetycznym;

e) koszty rozbiórki - koszty związane z rozbiórką budynku, w szczególności prace rozbiórkowe budynku, wywóz oraz zagospodarowanie, utylizację i recykling odpadów;

f) okres obliczeniowy - 30-letni okres życia budynku;

g) katalogi - publikacje zawierające jednostkowe nakłady rzeczowe.

 

Kalkulację kosztu cyklu życia budynku oblicza się jako sumę kosztów nabycia, użytkowania, utrzymania oraz rozbiórki budynku. Stąd projektowane rozporządzenie określa:

1) wzór rachunku kosztu cyklu życia budynku oraz jego składowe;

2) kategorie kosztów składających się na koszt cyklu życia budynku;

3) składowe poszczególnych kategorii kosztów;

4) obligatoryjny okres obliczeniowy wykorzystywany przy rachunku kosztu cyklu życia budynku;

5) liczbę cykli użytkowania wyrobów w okresie obliczeniowym;

6) wzór formularza danych do określenia kosztu cyklu życia budynku.

 

Sprecyzowano również, które składowe poszczególnych kosztów określa zamawiający, a które wykonawca.
 

Przyjęty obligatoryjny okres obliczeniowy (30 lat), jak również koszt rozbiórki stanowiący 8% sumy kosztów nabycia, użytkowania oraz utrzymania poniesionych w trakcie okresu obliczeniowego mają zapewnić obiektywne porównywanie ofert przy jednoczesnym ukierunkowaniu na niższe koszty utrzymania i użytkowania.
 

W przypadku, gdy przedmiot zamówienia realizowany jest na podstawie dokumentacji projektowej oraz specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych, w kosztach nabycia nie uwzględnia się kosztów tych opracowań. Gdy przedmiot zamówienia realizowany jest w formule „zaprojektuj i wybuduj", w kosztach nabycia uwzględniamy koszt ww. dokumentacji.
 

Przedmiotowe rozporządzenie powinno przyczynić się do konkurowania wśród potencjalnych wykonawców nie tylko ceną wykonania robót, lecz także długoterminową gwarancją na wykonanie prac, obniżeniem zużycia energii w budynku czy kosztami nabycia.
 

Projektowane rozporządzenie cechuje:

a) możliwość zastosowania jednej metody dla wszystkich rodzajów budynków,

b) możliwość obiektywnego porównania złożonych ofert,

c) możliwość łatwej weryfikacji przez zamawiających danych, które przedstawią wykonawcy,

d) przejrzystość przedstawionych danych, na podstawie których zamawiający dokona wyboru oferty najkorzystniejszej ekonomicznie, w oparciu o rachunek kosztów cyklu życia budynku.

 

Reasumując, otrzymamy nieskomplikowane narzędzie, które umożliwi nam obliczanie całkowitego kosztu cyklu życia budynku oraz rozwiąże problem nadmiernego stosowania kryterium ceny jako jedynego kryterium oceny ofert.
 

Należałoby więc odpowiedzieć sobie na pytanie, czy nadchodzący dokument prawny, będzie miał pozytywne czy negatywne reperkusje. Zwykle bowiem nie lubimy zmian prawa. W tym konkretnym przypadku jednak wydaje się, że wygramy na tym wszyscy.
 

Na koniec proponowane załączniki do omawianego rozporządzenia.

 


Załączniki do rozporządzenia