Poniższy artykuł opracowano w oparciu o stan prawny obowiązujący w momencie powstania tego artykułu.
Redakcja nie gwarantuje aktualności tekstu w okresie późniejszym, jak również nie ponosi odpowiedzialności za ew. stosowanie się do zawartych w nim zaleceń.
Certyfikacja jakości budynków powoli staje się powszechnie obowiązującym
standardem i obejmuje coraz większy zakres obiektów. Wymagania najemców i
użytkowników rosną, a rynek musi tym żądaniom sprostać.
W „Buduj z Głową” nr 4/2017 zaprezentowałem aktualny stan „rynku certyfikacji
jakościowych w Polsce”, na którym najbardziej popularne są systemy LEED i BREEAM
oraz nowowchodzący system WELL.
Pierwsze dwa z powyższych systemów koncentrują się na problematyce
ekologicznej i środowiskowej, natomiast system WELL szczególny nacisk kładzie na
zagadnienia komfortu użytkowników i ich zdrowia. To zróżnicowanie w praktyce
przesądza o tematyce badań i zakresie analiz.
Przypomnę, że z jednej strony systemy te są konkurencyjne, a z drugiej jednak
komplementarne, dotyczą bowiem zrównoważonego rozwoju budownictwa. Żaden z
systemów nie charakteryzuje się „czystym” profilem zainteresowań badawczych,
ponieważ wiodącym celem wszystkich systemów jest ocena przyszłej funkcji
budynków w długim okresie ich eksploatacji. Z tego też względu obserwuje się
pojawianie się na rynku kolejnych systemów certyfikacji specjalizujących się w
relatywnie wąskich dziedzinach, a także systemów „narodowych” przystosowanych do
specyficznych warunków danego kraju czy regionu.
Chociaż zakres kryteriów analizy dotyczy (jako zasady) wszystkich rodzajów
budynków (mieszkalnych, użyteczności publicznej itp.), to jednak poszczególne
systemy specjalizują się w określonym profilu obiektów i do tej specyfiki
przystosowują kryteria badawcze.
Potwierdzeniem powyższych uwag jest funkcjonowanie na rynku także innych
systemów certyfikacji o skróconych nazwach: DGNB, HQE i GBS.
*
System DGNB to skrót, który po przetłumaczeniu na język polski oznacza
„Niemiecki Certyfikat Budownictwa Zrównoważonego”. System powstał w 2008
roku, a w Polsce pojawił się we wrześniu 2016 roku, można więc sądzić, że
certyfikacją objął nie więcej niż kilka budynków (w całej Europie w różnej fazie
certyfikacji znajduje się około 800 obiektów). Dostępne źródła podają, że od
czasu pojawienia się na rynku, badaniami w tym systemie poddano obiekty o
łącznej powierzchni około 300 tys. m².
Relatywnie niewielki zakres działania tego systemu wynika z przyjętego
formalnego założenia, że mogą nim być objęte tylko obiekty, w których występuje
określona w regulaminie systemu minimalna ilość lotnych związków organicznych.
Drugim ograniczeniem jest warunek, aby w obiekcie występowały udogodnienia dla
osób niepełnosprawnych i dbałość o ich zdrowie. Powyższe podstawowe
uwarunkowania nie wykluczają innych kryteriów określających ekologiczne walory
obiektów podlegających ocenie.
Punktacja spełniania wymogów przewiduje badania ujęte w następujących kategoriach:
Każde z przytoczonych kryteriów „podbudowane” jest szczegółowymi analizami.
I tak, przykładowo:
System DGNB ma zastosowanie jako narzędzie certyfikacji jakości obiektów
wszystkich funkcji.
**
System HQE (po raz pierwszy zaprezentowany na Szczycie Ziemi 1992[1])
- to skrócona nazwa „Haute Qualité Environnementale”, co w wolnym
tłumaczeniu oznacza „Wysoka Jakość Środowiska”. Jest to system certyfikacji
funkcjonujący głównie we Francji. W Polsce zadebiutował w 2015 roku, ale
zastosowano go zaledwie do kilku obiektów o łącznej powierzchni około 30 tys.
m². Pomimo relatywnie małej popularności system HQE określany jest w literaturze
przedmiotu jako „międzynarodowy standard zarządzania jakością środowiska w
budownictwie”.
W ramach oceny jakości HQE badaniom certyfikacyjnym podlegają obiekty wg następujących kryteriów:
System HQE znajduje zastosowanie w analizach certyfikacyjnych dla wszystkich
rodzajów obiektów i we wszystkich stadiach życia budynków: projektowanych,
modernizowanych i bieżąco użytkowanych. System nadaje się do prowadzenia badań w
każdym klimacie oraz bez względu na sposób organizacji budowy.
***
Obok zagranicznych, pojawił się ostatnio oryginalny polski system Green
Building Standard (GBS), który uzyskał urzędowe poparcie Ministerstwa
Środowiska. Autorem systemu GBS jest Ogólnokrajowe Stowarzyszenie Wspierania
Budownictwa Zrównoważonego. System ten ukierunkowany jest na promowanie wysokiej
jakości środowiska w obiekcie, ze szczególnym naciskiem na racjonalizację
zużycia energii.
Podstawowe kryteria oceny stosowane w certyfikacji to:
System GBS przystosowany jest do certyfikacji nowopowstających budynków.
Natomiast dla obiektów istniejących opracowano system Green Building Standard
Achieved (GBSA), którego celem jest potwierdzenie za pomocą pomiarów
kontrolnych uzyskania zakładanych efektów na etapie eksploatacji budynku.
Pozwala to na sprawdzenie, czy w toku eksploatacji obiektu utrzymywane są
odpowiednie warunki środowiska wewnętrznego budynku.
System GBS dotychczas znajduje zastosowanie w ocenie budynków biurowych.
Obecnie w toku opracowywania są kryteria jakościowe dla obiektów mieszkalnych.
****
Pojawiła się także niemiecka Procedura Certyfikacji Budynków Pasywnych
stosowana również przez Polski Instytut Budownictwa Pasywnego i Energii
Odnawialnej z siedzibą w Gdańsku. Procedura ta „Passive House Institute”
(PHI) ukierunkowana jest, jak wynika z jej nazwy, na wspieranie poprzez
certyfikację jakości budownictwa mieszkaniowego.
Aby uzyskać międzynarodowy Certyfikat PHI muszą być spełnione 3 podstawowe kryteria:
*****
Wypada w tym miejscu zasygnalizować niszowy na razie system „Living
Building” – „Żywy Budynek” wprowadzający jeszcze wyższe standardy
projektowania obiektów. Ten przyszłościowy system nie dopuszcza do stosowania w
budynku żadnego z listy 30 materiałów (głównie z zawartością szkodliwych dla
zdrowia lotnych związków chemicznych).
******
Certyfikacja jakości budynków to już obecnie standard (co nie oznacza, że
wszystkie budynki poddawane być muszą procedurom certyfikacyjnym). Tym niemniej
procedury certyfikacyjne nie mogą pozostać poza oceną statystyczną i zadania
tego podjęło się Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego – Polish Green
Building Council (PLGBC), które sporządziło RAPORT 2017 zatytułowany
„Certyfikacja Zielonych Budynków w liczbach” w oparciu o „Bazę Budynków
Certyfikowanych” dostępną na www.plgbc.org.pl.
Raport ten opracowany jest na podstawie wyników certyfikacji czterech
(głównych) działających w Polsce systemów wymienionych w publikacji: BREEAM,
LEED, DGNB i HQE. Raport nie obejmuje systemu WELL, który dopiero zapoczątkował
certyfikację w Polsce.
Tablice liczbowe ujęte w Raporcie zostały zestawione w szeregu przekrojów:
Objęcie statystką certyfikacji jakościowej wielokryteryjnej obiektów budowlanych daje obraz już zrealizowanych działań funkcjonujących w Polsce systemów charakteryzujących się dynamicznym wzrostem, ale równocześnie wskazuje na rozwój badań w tej dziedzinie, rosnące zainteresowanie certyfikacją i stymuluje zaangażowanie tworzeniem zrównoważonego budownictwa.
[1] Szczyt Ziemi 1992 (ang. Earth Summit 1992) - skrótowa nazwa Konferencji Narodów Zjednoczonych na temat Środowiska i Rozwoju (ang. United Nations Conference on Environment and Development, UNCED).
[2] Test szczelności (z ang. blower door test) to badanie, które w sposób nieniszczący pozwala na wyznaczenie współczynnika n50, oraz na zlokalizowanie miejsc, którymi ucieka ciepło. Polega na wytworzeniu różnicy ciśnień pomiędzy wnętrzem budynku, a jego otoczeniem. Test należy przeprowadzić dwukrotnie – na etapie stanu surowego zamkniętego oraz po zakończeniu prac wykończeniowych (przed odbiorem budynku). Badanie wykonuje się zgodnie z polską normą PN-EN 13829.