Normatywy kosztorysowe dla pokryć dachowych ekologicznych

Wszyscy dobrze pamiętamy z czasów peerelu, narzekania, wygłaszane i to nie tylko przez architektów, na temat niszczenia przez budownictwo, pięknego polskiego krajobrazu. Bo ten piękny krajobraz, zwłaszcza poza obszarami wielkich miast, był oszpecany nieciekawymi bryłkami domów najczęściej jednorodzinnych, zaopatrzonych wyłącznie w stropodachy.
Oczywiście stropodach to rzecz cenna, zwłaszcza kiedy jest niepalny, ale to chyba jedyna korzyść jaką uzyskiwaliśmy na skutek takiej polityki ówczesnych władz. Powodem powyższego stanu rzeczy, była narzucana przez dawne władze unifikacja budownictwa, której jednym z celów było wręcz obsesyjne ograniczenie zużycia drewna. Wystarczy przejrzeć normatywy kosztorysowe wydawane w tamtych czasach i przeanalizować normatywne wielkości zużycia drewna szalunkowego, zamieszczone w katalogach kosztorysowych (KNR) w postaci ułamka. Odwrotny iloraz takich ułamków, często przekraczający niemożliwą do osiągnięcia liczbę 20, informował budowniczych o zaplanowanej przez polityków koniecznej wielokrotności użytkowania tego drewna. Czy była to dbałość o środowisko, całość naszych lasów? Najpewniej nie, zwłaszcza kiedy byliśmy wielokrotnie świadkami przemysłowego wyrębu lasów w celu pozyskiwania drewna budowlanego, tyle że na eksport. No bo eksport przysparzał peerelowi dewiz, tak potrzebnych do prowadzonej, też wręcz obsesyjnie, tzw. walki o pokój. A na czym polegała owa walka o pokój, to chyba nie miejsce w artykule o charakterze zasadniczo technicznym. Dlatego, zainteresowanych przypadkowo wywołanym tematem politycznym, odsyłamy do innych dzieł.

Ta wspomniana wyżej obsesja przeniosła się także (i niestety) na normatywy niezbędne do kosztorysowania docelowych konstrukcji drewnianych; w tym – dachów, ich izolacji, ociepleń, a także pokryć. Przykładem był brak normatywów na pokrycie dachów blachą, nawet tą mało wartą stalową ocynkowaną.
Natomiast normatywy kosztorysowe dla konstrukcji drewnianych znajdowaliśmy wyłącznie, i to dla niewielkiego zakresu robót, w KNR nr 2-02 oraz niestety przepisane dosłownie - w dwóch następnych katalogach robót budowlanych, wydanych już po 1989 r. Z normami kosztorysowymi na pokrycia i izolacje dachów (czy tarasów) trwałymi, nowoczesnymi materiałami było jeszcze gorzej, bo wcale ich nie było.

Tymczasem, po przemianach ustrojowych, inwestorzy zaczęli zamawiać projekty budynków o dachach najczęściej drewnianych wielospadowych, dzięki czemu polski krajobraz zaczął się nam zmieniać zdecydowanie na korzyść.
W nowej sytuacji, w jakiej znalazło się budownictwo, rynek materiałów niezbędnych do budowy dachów wzbogacił się niepomiernie, bo nie tylko otrzymał drewno niezbędne do wznoszenia konstrukcji tych dachów, ale także (i to w wielkim wyborze) materiały do ich izolowania, krycia i odwadniania.
Owa zasadnicza zmiana zasobności rynku i związany z nią poważny wzrost różnorodności w rozwiązaniach projektowych postawił jednak istotną dziedzinę projektowania, jaką jest kosztorysowanie robót, w bardzo poważnym kłopocie, a mianowicie - zupełnego braku normatywów dla tych nowych rozwiązań projektowych. I to pomimo funkcjonowania na rynku budowlanym ponad trzystu katalogów norm, która to ich ilość stale rośnie dzięki odebraniu rządowi (przez nową ustawę o cenach) uprawnień do stanowienia norm kosztorysowych. W tej nowej, wywołanej wspomnianą ustawą, korzystnej dla budownictwa sytuacji, normy kosztorysowe zaczęły ustalać i wydawać wyspecjalizowane firmy (na zlecenia najczęściej producentów materiałów) dla nowych technologii.
Tych nowych KNR-ów wydawanych sukcesywnie jest coraz więcej, dzięki czemu kosztorysanci, też sukcesywnie, wzbogacają swoje warsztaty.
W szeregu firm opracowujących normatywy kosztorysowe dla nowych technologii wchodzących na nasz rynek budowlany, mocną pozycję posiada „Athenasoft”, autorka normatywów kosztorysowych opatrywanych symbolem KNR nr AT-.

W niniejszym artykule postanowiłem zaprezentować katalog norm kosztorysowych oznaczony symbolem AT-09, czyli KNR nr AT-09 „Pokrycia dachowe - dachy ekologiczne”, wydany w 2002 r.

Zawiera on wszystkie normatywy niezbędne do zaizolowania, ocieplenia i pokrycia dachów o zróżnicowanym nachyleniu (ale także i tarasów) materiałami nazwanymi z racji swego pochodzenia - ekologicznymi.
KNR nr AT 0-9, podobnie jak wszystkie pozostałe, posiada sformalizowany układ redakcyjny, zawierający wyjaśnienia tekstowe w postaci założeń szczegółowych objaśniających założenia kalkulacyjne, zasady przedmiarowania oraz warunki specjalne przy stosowaniu niektórych normatywów. Nad tablicami z nakładami rzeczowymi, znajdują się wyszczególnienia czynności, których wykonanie zostało objęte normatywem.
Natomiast w programie komputerowym Norma-Pro zainstalowano opcje, wskazujące rozwiązania alternatywne dla normatywu z tablicy, z możliwością zaaplikowania tych zmian do pozycji kosztorysowej w sposób automatyczny.

KNR nr AT 09, zawiera 8 rozdziałów, i tak:

W rozdziale 1 znajdujemy normy do obliczenia cen ołaceń o zróżnicowanym rozstawie łat począwszy od 15 cm i dochodzącym w postępie 5-cio centymetrowym do 40 cm.
Zgromadzono w tym rozdziale także, często stosowane i poszukiwane normatywy do układania folii izolacyjnych, ustalone dla montażu na deskowaniu i na krokwiach, przy zróżnicowanym rozstawie kontrłat 60, 80, 100 i 120 cm.
W odrębnych tablicach, znajdujemy normatywy zużycia akcesoriów pod gąsiory, wentylację okapu, ławy kominiarskie, stopnie i płotki przeciwśniegowe.

Rozdział 2 jest poświęcony normatywom kosztorysowym dla dachów zielonych. Znajdujemy tu nakłady rzeczowe dla:

Kolejny rozdział 3 zawiera normatywy na pokrycia gontem drewnianym dwu- i trzywarstwowe, gontami ciętymi o dwóch szerokościach: 8 lub 10 cm oraz długościach: 40, 50 i 60 cm.
Ponadto znajdujemy w nim normatywy dla gontów drewnianych łupanych, łączonych na pióro-wpust o szerokościach 7 i 11 cm oraz łupanych klinowych o długościach 20, 30, 40, 50 i 60 cm.
Normatywy robocizny przy kryciu gontami mogą być podwyższone przy pochyleniu dachu przekraczającym 120%.
Jednym słowem - dysponujemy normatywami kosztorysowymi dla pełnego asortymentu tego staropolskiego sposobu pokrycia dachu.

Rozdział 4 zawiera normatywy dla pokryć strzechami trzcinowymi i słomianymi, a także darniowymi z dodatkami za wykonanie kłopotliwych wykończeń okien prostokątnych, okrągłych i owalnych, czy zamocowania kozłów na kalenicy.

Duży zbiór normatywów na pokrycia łupkiem naturalnym znajdujemy w rozdziale 5, bowiem uzyskujemy możliwość skalkulowania kosztów pokrycia podwójnego szablonami: kwadratowym (płytkami o wymiarach 30 x 30 i 40 x 40 cm) i prostokątnym (płytkami o wymiarach 20 x 35 i 30 x 60 cm).
Wielkości normatywów robocizny dla tych pokryć są zróżnicowane i uzależnione od stopnia nachylenia dachu (do ponad 120%), stopnia skomplikowania kształtu oraz wielkości krytych powierzchni (w przedziałach do 25 m², do 50 m² i ponad 50 m²). Przewidziano także normatywne dodatki za wykonanie rzędów z łupka okapowego, kalenicowego, przy szczytach i narożach.

Rozdziały 6 i 7 zawierają normatywy dla pokryć dachówkami cementowymi z włóknocementu STRUKTONIT i EURONIT na tak zwane pokrycia niemieckie, woszczynowe, pętelkowe i podwójne holenderskie, powierzchni pochyłych i pionowych, a także, podobnie jak przy pokryciu łupkiem, - z dodatkami do robocizny o wysokości uzależnionej od stopnia nachylenia połaci i wielkości pokrywanej powierzchni.
Znajdujemy tu ponadto normatywy dla pokryć w miejscach kłopotliwych jak: rzędy okapowe, kalenicowe, szczyty i naroża, a także odrębne normatywy na montaż dachówek specjalnych jak: wentylacyjne, z kominkiem, antenowe i pulpitowe.

Rozdział 8 zawiera normatywy dla pokryć z blachodachówki CUPRIMA z blachy miedzianej, STANDARD z blachy powlekanej i TYTAN z blachy tytanowo-cynkowej, z niezbędnymi dodatkami za stopień pochylenia, miejsca szczególnie trudne i wielkości krytych powierzchni, a także za obróbki blacharskie o szerokości do 25 cm i ponad 25 cm, wiatrownice szczytowe i gąsiory.


Reasumując, można stwierdzić, że KNR nr AT-09, zawiera bardzo obszerny i kompletny zbiór normatywów kosztorysowych dla pokryć dachowych zaliczanych do grupy rozwiązań technicznych - ekologicznych, co umożliwia i ułatwia poprawne obliczenie kosztów budowy takich pokryć. A to powinno zachęcić inwestorów do zamawiania nowoczesnych pokryć dachowych, ekologicznych, zwłaszcza kiedy poprawna kalkulacja umożliwia inwestorom konstatację, że nowoczesny dach ekologiczny często bywa tańszy od tradycyjnego.