Powłoki ochronne
Przez powłokę ochronną należy rozumieć chemoodporną warstwę nakładaną na przygotowane podłoże, która tworzy szczelną barierę odcinającą i chroniąca konstrukcję lub jej element przed oddziaływaniem agresywnego środowiska. Zabezpieczana powierzchnia nie może być obciążona ruchem, czy poddana obciążeniom dynamicznym.
Przykładowe zastosowania to:
- ochrona przed działaniem środowisk gazowych wewnątrz pomieszczeń (pomieszczenia oczyszczalni ścieków, zakładów przemysłu chemicznego, hale fabryczne, magazyny, itp.),
- ochrona przed działaniem środowisk gazowych i czynników atmosferycznych oraz kwaśnych deszczów na zewnątrz (oczyszczalnie ścieków, kominy, chłodnie, mosty i wiadukty, elewacje, itp.),
- ochrona przed działaniem ciekłych mediów (oddziaływanie stałe lub okresowe) na konstrukcje oczyszczalni ścieków (np. zbiorniki, kładki), w basenach, warsztatach naprawczych itp.
Powłoki ochronne można podzielić na:
- powłoki polimerowo-cementowe (akrylowo-cementowe, butadienowo-styrenowo-cementowe, poliuretanowo-cementowe, epoksydowo-cementowe),
- powłoki z żywic syntetycznych (epoksydowe, poliuretanowe, poliestrowe, akrylowe),
- powłoki na bazie bitumicznej i polimerowo-bitumicznej,
- wyprawy mineralne,
- wymalowania ochronne.
Powłokami chemoodpornymi mogą być także membrany (folie) z tworzyw sztucznych sklejane lub zgrzewane na zakładach. Są to najczęściej folie z polichlorku winylu (PCW), folie poliizobutylenowe oraz folie z polietylenu wysokiej gęstości (HDPE).
Powłoki polimerowo-cementowe mogą występować w postaci jedno- lub dwuskładnikowej. Dla materiałów jednoskładnikowych płynem zarobowym jest woda (wówczas polimery znajdują się w składniku sypkim). W przypadku materiałów dwuskładnikowych znajdują się one zazwyczaj w płynie zarobowym. Twardnienie powłoki następuje po zarobieniu suchego proszku wodą lub wymieszaniu składników A i B oraz nałożeniu na powierzchnię elementu.
Ciekłe kompozycje żywic syntetycznych mogą być kompozycjami jedno- lub wieloskładnikowymi (zazwyczaj dwuskładnikowymi). Utwardzanie się preparatów jednoskładnikowych następuje na skutek reakcji chemicznej z wilgocią z otoczenia lub ze stwardniałym zaczynem cementowym. Materiały dwuskładnikowe wiążą na skutek reakcji chemicznej (sieciowania) żywicy i utwardzacza. Dla wyrobów lakierniczych (malarskich) może to być np. odparowanie rozpuszczalników lub, dla wyrobów dyspersyjnych, wody (wyschnięcie powłoki).
Wyprawy mineralne są zazwyczaj dwuskładnikowe (suchy proszek i płyn zarobowy). Po zarobieniu i nałożeniu na powierzchnię wiążą przede wszystkim na skutek reakcji hydratacji.
Powłokami ochronnymi w wielu przypadkach będą wymalowania specjalnymi farbami. Np. w celu zabezpieczenia konstrukcji żelbetowych stosuje się specjalne farby na bazie między innymi kopolimerów akrylowych o odpowiednich współczynnikach oporu dyfuzyjnego dla pary wodnej i dwutlenku węgla. Nie w każdym przypadku muszą to być więc specjalne chemoodporne powłoki czy wymalowania. Powłoką ochronną może być także system antygraffiti.
Pewną chemoodpornością cechują się także materiały bitumiczne. Występują one wtedy w postaci roztworów, emulsji albo mas.
Podłożem pod powłoki może być beton lub zaprawa naprawcza, jastrych cementowy, jastrych żywiczny (epoksydowy) lub tynk cementowy. Co do parametrów wytrzymałościowych, to zaleca się, aby:
- klasa betonu nie była niższa niż C12/15 wg PN-EN 206-1:2003 Beton. Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność,
- jastrych cementowy spełniał wymagania klasy CT-C12 wg PN-EN 13813:2003 Podkłady podłogowe oraz materiały do ich wykonania – Materiały – Właściwości i wymagania,
- wytrzymałość zapraw naprawczych PCC nie była mniejsza niż 15 MPa (zalecana klasyfikacja przynajmniej jako R2 zgodnie z PN-EN 1504-3:2006 Wyroby i systemy do ochrony i napraw konstrukcji betonowych – Definicje, wymagania, sterowanie jakością i ocena zgodności – Część 3: Naprawy konstrukcyjne i niekonstrukcyjne),
- tynk był klasyfikowany jako cementowy, klasy CS III lub CS IV, lecz o wytrzymałości na ściskanie nie mniejszej niż 6 MPa.
Rzeczywiste wymagania podaje zawsze dokumentacja techniczna, szczegółowa specyfikacja techniczna lub karta techniczna zastosowanych produktów. W wielu przypadkach wymagania stawiane podłożu będą znacznie wyższe niż wcześniej podane.
Taka klasyfikacja powłok ochronnych, z punktu widzenia kosztorysanta, rodzi pewne trudności.
Dlatego zawsze podstawą przyjęcia w kosztorysie konkretnego rozwiązania (typu powłoki) powinien być projekt techniczny.
Tym bardziej, że mylące może być samo sformułowanie „powłoka ochronna”. Przykładowo, pod zbiornikami ze stężonym kwasem wykonuje się wannę szczelną, której wierzchnią warstwą będzie np. dwumilimetrowa warstwa żywicy epoksydowej, którą można nazwać powłoką ochronną. Z kolei w hali magazynowej ta sama żywica o identycznej grubości będzie posadzką przemysłową.
Przykładowe kalkulacje pokazano w pliku „Powłoki ochronne”.
