Poniższy artykuł opracowano w oparciu o stan prawny obowiązujący w momencie powstania tego artykułu.
Redakcja nie gwarantuje aktualności tekstu w okresie późniejszym, jak również nie ponosi odpowiedzialności za ew. stosowanie się do zawartych w nim zaleceń.
Jednym z niezbędnych składników ładu technicznego w budownictwie są Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (WTWiORB).
Czołowe kraje europejskie dysponują od lat pieczołowicie aktualizowanym i doskonalonym zbiorem tego rodzaju dokumentów (Niemcy VOB-DIN, Francja DTU-NF, W. Brytania Code of Practice). Przyjmowane są one jako klauzule techniczne w umowach cywilno-prawnych o wykonanie robót budowlanych – obligatoryjnie w przypadku zamówień publicznych, i – za zgodą stron w przypadku zamówień w sektorze prywatnym.
Sytuacja w Polsce w tym zakresie jest wysoce niezadowalająca. Istniejące i ciągle jeszcze stosowane WTWiO Robót Budowlano-Montażowych, wydane w latach 1989-1990 (w 5-ciu tomach) przez Wydawnictwo „ARKADY” pod auspicjami ówczesnego Ministerstwa Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa nie przystają już od dawna do aktualnych potrzeb rynkowych i są technicznie zdezaktualizowane.
Brak WTWiORB odpowiadających aktualnemu poziomowi techniki (technologie, wyroby, narzędzia) oraz organizacji i funkcjonowania rynku jest odczuwalny szczególnie dotkliwie przez projektantów opracowujących specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót, konieczne dla prawidłowej realizacji obiektu (robót) oraz dla zaplanowania (wykonania kosztorysu) i rozliczenia kosztów jego realizacji (kosztów robót).
Nie mogąc odnieść się do zdezaktualizowanych lub nieistniejących WTWiORB projektanci muszą je tworzyć, w ramach specyfikacji technicznych, każdorazowo dla poszczególnych obiektów (robót) stanowiących przedmiot umowy. Stan ten należy uznać za całkowicie nieprawidłowy.
Pojęcie „specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych” zdefiniowane zostało w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 2 września 2004 roku, jako:
„opracowanie zawierające w szczególności zbiory wymagań, które są niezbędne do określenia standardu i jakości wykonania robót, w zakresie sposobu wykonania robót budowlanych, właściwości wyrobów budowlanych oraz oceny prawidłowości wykonania poszczególnych robót”.
Z podanej powyżej definicji wynika, że specyfikacja zawiera w sobie (w istotnej części) warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych.
WTWiORB należy więc traktować jako dokument odniesienia do opracowania specyfikacji technicznych stanowiących dokument przetargowy i kontraktowy przy określaniu przedmiotu zamówienia na wykonanie roboty budowlanej.
WTWiORB spełniają cztery podstawowe zadania:
Jeśli roboty wykonywane są w kilku fazach, WTWiORB powinny określać w jaki sposób należy kontrolować każdą z nich (odbiory pośrednie). W przypadku prowadzenia robót według zasad ustalonych przez tradycję (np. robót murowych, blacharskich, dekarskich, malarskich itp.), często nieopisanych szczegółowo w projekcie, konieczna jest ich kodyfikacja w WTWiORB, eliminująca możliwe nieporozumienia między inwestorem a wykonawcą, dotyczące poprawności wykonania tych robót.
W celu spełnienia powyższych zadań, WTWiORB opracowywane w Instytucie Techniki Budowlanej zawierają informacje obejmujące:
PRZEDMIOT OPRACOWANIA (opis przedmiotu, cel i specyficzne wymagania dla danej kategorii robót),
NORMY I DOKUMENTY ZWIĄZANE,
OKREŚLENIA (terminy i ich definicje w przypadku wprowadzenia pojęć nie występujących w powszechnie stosowanej terminologii technicznej lub gdy użyty termin jest stosowany dla potrzeb danego WTWiORB),
DOKUMENTACJĘ (wyspecyfikowane ustalenia, które powinny być podane w projekcie dla danej kategorii robót oraz wymagany zakres dokumentacji powykonawczej przygotowywanej przez wykonawcę),
MATERIAŁY (wymagania i właściwości stosowanych materiałów i wyrobów z powołaniem się na ustalenia projektowe, Polskie Normy lub Aprobaty Techniczne),
WYMAGANIA DOTYCZĄCE TECHNIK WYKONANIA I METOD KONTROLI (sposoby wykonywania robót [szczególnie tych, które nie są opisane w projekcie] – przy założeniu, że wykonawca zna te sposoby i zasady sztuki budowlanej oraz wie jakie roboty są szczególnie ważne i stanowią „słabe punkty” przy wykonywaniu całego zadania; metody kontroli jakości wykonania robót),
TOLERANCJE WYKONANIA (wartości graniczne dopuszczalnych odchyłek wykonania poszczególnych robót budowlanych),
KONTROLĘ I BADANIA PRZY ODBIORZE (co i jak należy sprawdzać przy odbiorze końcowym).
Opracowanie wszystkich WTWiORB wypełni istniejącą lukę w systemie dokumentów (obowiązujących i fakultatywnych) tworzących podstawę ładu technicznego w budownictwie polskim.
Spodziewane efekty wdrożenia WTWiORB przez wszystkich uczestników procesu budowlanego (projektantów, inspektorów nadzoru inwestorskiego, kierowników budowy i robót, przedsiębiorstwa wykonujące roboty budowlane, służby inwestorskie, organy rozstrzygające spory) są trudne do przecenienia. I tak:
Do końca 2004 roku Instytut Techniki Budowlanej wydał 10 zeszytów WTWiORB. Przewidujemy, że kolejne będą ukazywać się sukcesywnie.
Planowane prace wielotomowej publikacji ITB
„Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych”
Rodzaj robót | Tytuły zeszytów | Stan | |
|
1. Roboty ziemne | w przygotowaniu | |
2. Roboty palowe | w przygotowaniu | ||
3. Zbrojenie konstrukcji żelbetowych | w przygotowaniu | ||
![]() |
4. Konstrukcje drewniane | w sprzedaży | |
5. Konstrukcje murowe | w przygotowaniu | ||
6. Lekkie ściany działowe | w przygotowaniu | ||
|
![]() |
1. Tynki | w sprzedaży |
2. Podłogi z drewna i materiałów drewnopochodnych | w przygotowaniu | ||
![]() |
3. Posadzki mineralne i żywiczne | w sprzedaży | |
![]() |
4. Powłoki malarskie zewnętrzne i wewnętrzne | w sprzedaży | |
![]() |
5. Okładziny i wykładziny z płytek ceramicznych | w sprzedaży | |
6. Okna i drzwi balkonowe | w przygotowaniu | ||
7. Bezspoinowy system ocieplania ścian zewnętrznych budynków | w przygotowaniu | ||
|
![]() |
1. Pokrycia dachowe | w sprzedaży |
2. Zabezpieczenia ogniochronne | w przygotowaniu | ||
![]() |
3. Zabezpieczenia przeciwkorozyjne | w sprzedaży | |
![]() |
4. Izolacje wodochronne tarasów | w sprzedaży | |
5. Izolacje wodochronne części podziemnych budynków | w przygotowaniu | ||
6. Izolacje wodochronne pomieszczeń „mokrych” | w przygotowaniu | ||
7. Naprawy konstrukcji żelbetowych przy użyciu kompozytów z żywic syntetycznych | w przygotowaniu | ||
|
![]() |
1. Instalacje elektryczne i piorunochronne w budynkach mieszkalnych | w sprzedaży |
![]() |
2. Instalacje elektryczne i piorunochronne w budynkach użyteczności publicznej | w sprzedaży |
Sprzedaż odręczna: |
Księgarnia ITB, ul. Filtrowa 1, 00-611 Warszawa, tel. (022)-579-61-18 |
Sprzedaż wysyłkowa: |
Dział Wydawniczy ITB, ul. Ksawerów 21, 02-656 Warszawa, tel. (022)-566-42-08, fax (022)-566-42-82, e-mail: sprzedaz@itb.pl |