Ignorantia iuris nocet

Zabiegani, zajęci bieżącymi sprawami zawodowymi, bardzo często tracimy z oczu pojawiające się od czasu do czasu nowe akty prawne, czy też ich projekty, które zamieszczają odpowiednie ministerstwa na swoich stronach internetowych. Wiele z nich dotyczy bezpośrednio naszego życia prywatnego, czy też działalności na polu zawodowym. Nie można więc pozostać obojętnym na pojawiające się nowości.

Jak ważna jest znajomość prawa w procesie budowlanym, i nie tylko, nikogo nie trzeba przekonywać. Jeszcze lepiej gdy mamy możliwość bezpośredniego zapoznania się z projektami ustaw czy rozporządzeń, co z kolei pozwoli w przyszłości na podjęcie odpowiednich kroków, np. przyspieszymy rozpoczęcie inwestycji lub je opóźnimy.

Spójrzmy więc, cóż ciekawego obecnie szykuje nam ustawodawca? Otóż na stronie Ministerstwa Infrastruktury możemy zapoznać się z Projektem z dnia 29 kwietnia 2009 r. Ustawy o zmianie ustawy Prawo budowlane, ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw. Ustawodawca zakłada, że zmiany wprowadzone w Prawie budowlanym mają przynieść niżej wymienione efekty.

1. Likwidacja administracyjnych barier inwestycyjnych

Procedowany projekt pozwoli na dostosowanie procedur formalnych procesu inwestycyjnego do potrzeb i wymogów dynamicznie rozwijającej się gospodarki, społeczeństwa i struktur instytucjonalnych państwa. Zaproponowane zmiany sprawią, że procedura dotycząca wszystkich etapów procesu budowlanego będzie mniej problematyczna i czasochłonna zarówno dla inwestora, jak też dla organu administracji publicznej.
W tym celu:

• decyzję o pozwoleniu na budowę zastąpiono rejestracją zamierzonej inwestycji,
• stworzono katalog obiektów i robót budowlanych niewymagających dokonania rejestracji,
• decyzje w sprawie pozwolenia na użytkowanie obiektów budowlanych zastąpiono rejestracją zakończonych robót budowlanych,
• obligatoryjną kontrolę po otrzymaniu wniosku o rejestrację zakończonych robót budowlanych zastąpiono kontrolą o charakterze fakultatywnym,
• wprowadzono przepisy racjonalizujące postępowanie administracyjne w części dotyczącej dróg w ten sposób, że jeden organ jest właściwy do rozpatrywania inwestycji dotyczącej różnych kategorii dróg.

2. Usprawnienie procesu rejestracji zamierzonej inwestycji

Dążenie do ułatwienia realizacji zamierzeń inwestorskich poprzez zastąpienie czasochłonnej procedury wydawania decyzji o pozwoleniu na budowę procedurą rejestracji zamierzonej inwestycji zostanie zrealizowane także dzięki:

• stworzeniu katalogu obiektów i robót budowlanych niewymagających sporządzenia projektu budowlanego – tym samym z obowiązku sporządzenia projektu budowlanego zostały zwolnione niektóre obiekty i roboty budowlane (przede wszystkim ze względu na swój charakter oraz wielkość)
  Przedmiotowa regulacja zmniejszy także ponoszone przez inwestora koszty związane z procedurą poprzedzającą rozpoczęcie robót budowlanych.
• zniesieniu (z organu rozpatrującego wniosek o dokonanie rejestracji) obowiązku dokonywania weryfikacji projektu budowlanego
  Organ ten będzie opierał się wyłącznie na oświadczeniu projektanta o kompletności projektu i wykonaniu go zgodnie z wymaganiami prawa i wiedzy technicznej. Wprowadzone przepisy zapewnią bardziej sprawne rozpatrywanie wniosków o rejestracje. Skróci się zatem okres oczekiwania na wpis rejestru zamierzonych inwestycji a tym samym uzyskanie prawnego pozwolenia na rozpoczęcie robót budowlanych

3. Zapewnienie bezpieczeństwa procesu budowlanego

Z uwagi na wprowadzenie nowych procedur, zmierzających do ograniczenia procedur formalnych, koniecznym stało się wprowadzenie przepisów mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa procesu budowlanego (aby zapobiec ewentualnemu wzrostowi liczby obiektów zbudowanych niezgodnie ze sztuką budowlaną).
W tym celu:

• w przypadkach wykonywania robót budowlanych mogących naruszyć ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub powodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi i mienia lub pogorszenie stanu środowiska, stanu zachowania zabytków, stosunków wodnych, warunków zdrowotno-sanitarnych lub mogących zawsze znacząco lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko lub obszar Natura 2000, właściwy organ będzie mógł nałożyć na inwestora obowiązek sporządzenia projektu budowlanego;
• nałożono na inwestora obowiązek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania obiektu, robót budowlanych lub ich przewidywanym wpływem na środowisko;
• postanowiono, że w przypadku dużych budów, tam gdzie występują różnorodne roboty i ustanowiono kilku:

• kierowników robót – ich pracami koordynuje kierownik budowy;
• inspektorów nadzoru inwestorskiego – ich pracami koordynuje inspektor nadzoru inwestorskiego wyznaczony przez inwestora;

• przyznano wszystkim uczestnikom procesu budowlanego uprawnienie do żądania przeprowadzenia kontroli na każdym etapie procesu budowlanego;
• wzmocniono personalną odpowiedzialność uczestników procesu budowlanego, w tym celu:

• wprowadzono solidarną odpowiedzialność projektanta i sprawdzającego za prawidłowe wykonanie prac projektowych;
• przyznano projektantowi większy wachlarz uprawnień do kontroli na budowie oraz nałożono na niego obowiązek powiadamiania właściwego organu oraz inwestora o stwierdzonych nieprawidłowościach przy wykonywaniu robót budowlanych.

4. Implementacja przepisów Unii Europejskiej

Projekt dokonuje implementacji dyrektyw Unii Europejskiej poprzez nałożenie, w związku z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. nr 199, poz.1227 z późn.zm.), obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko przedsięwzięć mogących zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko oraz dla przedsięwzięć mogących oddziaływać na obszar Natura 2000 przy jednoczesnym zapewnieniu udziału społeczeństwa w procesie rejestracji zamierzonej inwestycji.


Zmiany niektórych innych ustaw związane są z regulacjami zawartymi w projektach zmian zasadniczych ustaw i mają za zadanie dostosowanie ich do nowych uregulowań. Jest to niezbędne, gdyż zmiana jednego aktu prawnego pociąga za sobą lawinowo zmianę innych. Nie zapominajmy, że odkąd weszliśmy do Unii Europejskiej ilość tych powiązań między najróżniejszymi dokumentami wzrosła wielokrotnie.

Niektóre zmiany w innych ustawach, prowadzą do racjonalizacji procesu inwestycyjnego i tak np. art. 7 w ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne.
Zmiana w art. 7 Prawa energetycznego dotyczy możliwości zawierania umowy o przyłączenie do sieci w przypadku, gdy ubiegający się o zawarcie tej umowy nie ma tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości, obiektu lub lokalu, do których paliwa gazowe lub energia mają być dostarczone.
Wnioskodawca ubiegający się o przyłączenie nie będzie musiał legitymować się tytułem prawnym do korzystania z nieruchomości, lokalu lub obiektu na etapie składania wniosku o określenie warunków przyłączenia i po ich określeniu przez przedsiębiorstwo energetyczne będzie miał dwuletni okres na uregulowanie spraw związanych z uzyskaniem ww. tytułu.
Przepis nowego ust.6 w art.20 umożliwia gminie realizowanie sieci energetycznych między innymi w przypadku, gdy plany przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji założeń zaopatrzenia gminy w ciepło i energię elektryczną.
Zaproponowane przepisy mają na celu ułatwienia w procesie inwestycyjnym i skrócenie tego procesu.


To wszystko na pierwszy rzut oka brzmi może bardzo skomplikowanie, ale gdy się wgłębimy i zastanowimy nad opisanymi wyżej zmianami i propozycjami zmian, okaże się, że dotyczą one wielu z nas. Możemy oczywiście machnąć ręką i nie analizować tego co nam ustawodawca proponuje, ale życie pokazuje, że jednak lepiej wiedzieć niż nie wiedzieć. Każdy z nas miał już pewnie w swojej karierze niejedną sytuację, gdy okazało się, że – w najlepszym przypadku – trzeba było jakąś robotę zmieniać, szybko uaktualniać czy wręcz wykonywać na nowo, żeby dopasować ją do prawa, które – nie wiedzieć kiedy – zmieniło się. Wielu z nas zdarzyło się pewnie nawet stracić jakieś zlecenie, bo po prostu „nie byliśmy na bieżąco”. Zatem przypominam znaną łacińską maksymę – ignorantia iuris nocet, czyli nieznajomość prawa szkodzi…